زمان مطالعه: 6 دقیقه
اقتصاد علم انتخاب ها است و ما روزانه در بسیاری از کارهایی که انجام می دهیم با پدیده ای به نام انتخاب کردن مواجه هستیم، به همین دلیل روزانه بارها و بارها از این علم به صورت ناخودآگاه استفاده می کنیم، علم اقتصاد می گوید در این شرایط، این انتخاب بهترین است و نحوه ی انتخاب کردن بهترین گزینه توسط علم اقتصاد به این صورت است که رضایتمندی را مبنا قرار می دهد و از بین تمام گزینه ها، موردی را بر می گزیند که سرشار از رضایتمندی باشد، حالا شاید بگویید رضایتمندی چیست؟ باید بگوییم رضایتمندی یک احساس خوب است یعنی اگر ما از انتخابی احساس خوبی کسب کنیم رضایتمندی به دست آورده ایم و هر چه یک انتخاب احساس عالی تر را به ما بدهد رضایتمندی ما بیشتر خواهد بود. پس اقتصاد می گوید انتخاب هایمان را بر اساس میزان رضایتمندی که به ما می دهند انجام دهیم. خوشبختی و بدبختی دو واژه ی متضاد و مخالف هم هستند یعنی آنچه در خوشبختی وجود دارد در بدبختی وجود ندارد و آنچه در بدبختی هست در خوشبختی نیست، خوب حالا چه چیزهایی باید در زندگی وجود داشته باشد که فردی خوشبخت شود و چه چیزهایی نباید در زندگی وجود داشته باشد تا فردی خوشبخت شود، یعنی واحد اندازه گیری خوشبختی چه چیزی است.
همانطور که می دانیم تمام چیزهایی که در جهان وجود دارند چه از نظر کمی و عددی و چه از نظر کیفی و غیر عددی قابلیت اندازه گیری دارند، به طور مثال برای اندازه گیری وزن یک شی از واحد کمی و عددی کیلوگرم استفاده می کنیم و هر چه مقدار این عدد بیشتر باشد می گوییم فلان شی سنگین تر است و وزن بیشتری دارد، یا برای اندازه گیری پیری و جوانی از واحد کمی و عددی سن استفاده می کنیم و هر چه به این واژه عدد بیشتری تعلق بگیرد می گوییم فلان فرد جوان تر یا پیرتر است. یا برای اندازه گیری و شناخت کیفیت اخلاق از واژه های کیفی و غیر عددی مختلف تحت عنوان مهربانی، دلسوزی، وفاداری، احترام، گذشت و مواردی از این قبیل استفاده می شود و هر چه این ویژگی ها و خصوصیات در فردی بیشتر باشد فلان شخص را خوش اخلاق تر می دانیم.
اما اندازه گیری میزان خوشبختی در افراد به این صورت نیست که چند مورد بیان کنیم و بگوییم هر چه این موارد در فردی بیشتر بود آن فرد خوشبخت تر است، به طور مثال نمی توان گفت اگر شخصی یک آپارتمان مجلل و یک خودروی لوکس و حساب بانکی پر پول داشته باشد فردی خوشبخت تر است و همین طور نمی توان گفت اگر شخصی در زندگی اش عشق و محبت داشته باشد و یک آپارتمان معمولی و یک خودروی معمولی هم داشته باشد فردی خوشبخت تر است، یعنی برای تعیین خوشبختی معیارهای مشخصی وجود ندارد، همانطور که هیچ دو فردی شبیه به هم نیستند و حتی دو قلوها هم با توجه به شباهت ظاهری که به همدیگر دارند اما هر کدام عقل و ذهن و اندیشه و احساسات متفاوتی دارند، پس هر کدام از انسان ها اندیشه و طرز فکر متفاوتی دارند به همین دلیل نگاه هر انسان به خوشبختی متفاوت خواهد بود ممکن است معیارهایی که برای شخصی بسیار ارزشمند است برای شخصی دیگر اصلا اهمیتی نداشته باشد و درون افراد با هم متفاوت است، ممکن است فردی عاشق قدم زدن در طبیعت و جهانگردی باشد اما شخصی دیگر عاشق ورزش کردن و مسابقات ورزشی باشد یا فردی دیگر عاشق تجارت باشد و چون تمام این افراد عاشق کار و فعالیتشان هستند حس خوبی به دست می آورند و تمام این افراد خوشبخت هستند منتهی معیارهای خوشبختی در آن ها متفاوت است. پس حس خوشبختی در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است معیارهای اندازه گیری خوشبختی در شخصی داشتن امکانات مالی و پولی باشد و در شخصی دیگر عشق و محبت و وفاداری معیارهای خوشبختی باشد، پس برای خوشبختی معیار مشخصی وجود ندارد اما معیار های خوشبختی هر چه که باشند به فرد حس خوبی می دهند یعنی اگر فرد آن معیارها را در زندگی اش داشته باشد حس خوبی به دست می آورد و به خاطر همین احساسات خوبی که کسب می کند احساس خواهد کرد که خوشبخت است، گذشته از آن که معیارهای خوشبختی در افراد مختلف متفاوت است و هر شخصی با یک داشتن یک سری چیزهای متفاوت احساس خوشبختی می کند، اما در تمام انسان ها هر چه احساسات خوب بیشتر شود، خوشبختی هم بیشتر خواهد شد. پس می توانیم بگوییم که معیاری مشخص برای سنجش و تعیین میزان خوشبختی، احساسات خوب و رضایتبخش است و هر چه این احساسات در فردی بیشتر باشد آن فرد خوشبخت تر است و هر چه این احساسات در فردی کمتر باشد آن فرد کمتر احساس خوشبختی خواهد کرد.
علم اقتصاد می گوید برای اینکه بخواهیم خوشبخت تر شویم در انتخاب هایمان رسیدن به حس رضایتمندی را مد نظر قرار دهیم و از بین گزینه هایی که در مراحل مختلف زندگی با آن ها مواجه هستیم آن هایی را انتخاب کنیم که احساس رضایتمندی بیشتری به ما می دهند، پول به تنهایی صد در صد خوشبختی نمی آورد اما بی پولی مشکلات جسمی و روانی و خانوادگی زیادی را ایجاد می کند، یعنی مقداری پول و درآمد برای داشتن یک زندگی خوب لازم و ضروری است و بدون پول هرگز نمی شود زندگی کرد و هر چه سطح درآمد و پول در زندگی فردی افزایش یابد قطعا فرد قادر خواهد بود تا نیازهای بیشتری از زندگیش را پوشش دهد یعنی علاوه بر تامین نیازهای ضروری می تواند بسیاری از نیازهای رفاهی اش را تامین کند و هر چه انسان به رفاه بیشتری دست پیدا کند احساس رضایت بیشتری خواهد داشت و خودش را خوشبخت تر می داند، پس هر چه سطح درآمد و ثروت فرد بیشتر باشد یعنی از نظر اقتصادی و مالی رفاه بیشتری داشته باشد طبیعتا احساس شادی و رضایت بیشتری خواهد داشت اما همیشه هم به این صورت نیست که تنها رفاه اقتصادی و مالی موجب شادی در افراد شود. گاهی شخص ممکن است از نظر مالی در رفاه کامل باشد اما حس شادمانی و خوشحالی در زندگی اش نداشته باشد پس جیب پر پول تنها ملاک شادی و رضایتمندی نیست زیرا همانطور که گفتیم افکار و اندیشه های افراد مختلف با هم متفاوت است و هر شخصی یک شرایط ایده آل در ذهنش دارد یعنی در واقع هر شخص آرزوهای خاص خودش را دارد و اگر به آن شرایط ذهنی اش و آرزویش برسد احساس شادی و خوشحالی می کند و خودش را خوشبخت می داند حالا این آرزو ها ممکن است در فردی جنبه ی مالی داشته باشد و در شخصی دیگر رسیدن به عشق باشد، پس همیشه پول و درآمد بیشتر سطح رفاه را در تمام زندگی ها افزایش می دهد و اگر بلد باشیم پول و درآمدمان را مدیریت کنیم قطعا از امکانات رفاهی بیشتری برخوردار می شویم، اما پول و مادیات بیشتر ملاک خوشبختی نخواهد بود.
راه رسیدن به خوشبختی این است که به طور واقعی در زمان حال زندگی کنیم و نگران فرداهای نیامده نباشیم، انسان باید محتاط و آینده نگر باشد اما آینده نگری با نگران بودن و دلهره داشتن بسیار متفاوت است. خوشبخت کسی است که حال خوبی داشته باشد، آرامش داشته باشد، احساس خوبی در درونش داشته باشد خواه سطح درآمد متوسطی داشته باشد یا از سطح درآمد بالایی برخوردار باشد، پس برای آنکه به احساس خوشبختی دست یابیم باید ابتدا به شناختی از خود برسیم و درک کنیم که چه چیزهایی حس شادی و خوشحالی را در ما ایجاد می کنند و تلاش کنیم تا همواره خودمان را دوست داشته باشیم و به فعالیت هایی بپردازیم که به آن ها علاقه داریم و شغلی را جهت کسب درآمد انتخاب کنیم که به آن علاقه داریم و همواره در تمام انتخاب های مهم زندگی احساس شادی و رضایت را در اولویت قرار دهیم تا به حس رضایتمندی دست پیدا کنیم و به خوشبختی بیشتری برسیم.