صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله چیست؟ مزایا و معایب آنها
دسامبر 20, 2021قرارداد یا عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آنها قرار گیرد که بر اساس عقد قرارداد میان دو طرف یک رابطه جدید حقوقی برقرار می‌شود و طرفین با توجه به موضوع قرارداد نسبت به یکدیگر باید تعهداتی را انجام دهند، همان‌طور که می‌دانیم بورس ایران فقط شامل بورس اوراق بهادار نیست یعنی در بورس ایران فقط سهام که نوعی اوراق بهادار است خرید و فروش نمی‌شود بلکه در بورس ایران بازارهای مختلفی وجود دارد و به چهار دسته‌ی بازار بورس اوراق بهادار، بازار فرابورس، بازار بورس کالا و بازار بورس انرژی طبقه‌بندی می‌شود، بورس کالا قسمتی از بازار بورس است و یکی از ارکان بازار سرمایه است، بورس کالا بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی قیمت‌گذاری توسط کارشناسان این بازار به خریداران عرضه می‌شود، اما آیا تاکنون به این موضوع اندیشیده‌اید که در بازار بورس کالا خرید و فروش‌ها بر چه اساسی انجام می‌شود؟ آیا به این موضوع فکر کرده‌اید که در بازار بورس کالای ایران چه قراردادهایی انجام می‌گیرد؟…
بازار مشتقه چیست؟
بازار مشتقه را نوع جدیدی از بازار بورس کالا می‌توان تعریف کرد که با توجه به نیاز بعضی بازارها و ماهیت کالاها دست به تعریف جدیدی برای معامله این کالاها زده است، این بازار از ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای تعریف جدیدی از معاملات بورس کالا با هدف شکل‌گیری بازار برای طیف جدیدی از سرمایه‌گذاران شکل گرفته است، در این بازار یک دارایی پایه که قراردادها بر روی آن منتشر می‌شوند تعریف می‌شود این دارایی پایه می‌تواند محصولات کشاورزی، انواع فلزات و انواع فرآورده‌های نفتی باشد، ابزارهای مشتقه برای کنترل هر چه بهتر ریسک‌های موجود در بازارهای مالی ایجاد شده‌اند که یکی از این ابزارهای رایج بازار مشتقه در جهان قراردادهای آتی است.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی، قراردادی است که فروشنده متعهد می‌شود بر اساس آن در سررسید معین مقدار مشخصی از کالای تعیین شده را به قیمتی مشخص بفروشد و در مقابل خریدار متعهد می‌شود کالا را با مشخصات تعیین شده خریداری کند، به بیان ساده قرارداد آتی به افراد این امکان را می‌دهد که اقدام به خرید کالایی کنند که در حال حاضر تصمیم به تحویل گرفتن آن ندارند و وجه آن را نیز در زمان تحویل پرداخت کنند. قرارداد آتی برای نخستین بار بر پایه‌ی محصولات کشاورزی و بعدها بر پایه‌ی منابع و مخازن طبیعی زیرزمینی مانند نفت خام و گاز طبیعی معامله می‌شدند، قراردادهای آتی به طور رسمی در سال ۱۹۷۲ وارد بازارهای مالی بین‌المللی شدند و در سال‌های اخیر هم این قرارداد بر پایه‌ی ارز و نرخ‌بهره و بازار سهام بسیار متداول شده است و امروزه نقش مهمی در کنترل ریسک‌های موجود در بازارهای مالی و اقتصادی ایفا می‌کند، قرارداد آتی قراردادی است که منعقد نمودن آن در بستر بورس‌ها نیز امکان پذیر است و بر اساس آن خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند در سررسید معینی در آینده مقدار معینی از کالا را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند مبادله نمایند، به طور مثال تولیدکننده زعفران متعهد می‌گردد در انتهای اسفند ماه در قالب قرارداد آتی ۱۰۰ گرم زعفران را به قیمت ۱۰ هزارتومان به طرف مقابل بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود همان مقدار کالا را با قیمت گرمی ۱۰ هزارتومان در سررسید خریداری نماید، برای اطمینان از پایبندی طرفین معامله به تعهدات خود بورس پیش از عقد قرارداد از طرفین معامله می‌خواهد مبلغی را به عنوان وجه تضمین پیش‌شرط قرارداد نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد شوند متناسب با تغییرات قیمت قرارداد وجه تضمین را تعدیل کنند.اولین معاملات قراردادهای آتی در دنیا به صورت استاندارد در بورس‌های کالایی انجام شده است، در ایران معاملات اولین قرارداد آتی در بورس کالای ایران با راه‌اندازی قرارداد آتی بر روی شمش طلای یک اونسی که در تاریخ ۰۱/۰۴/۱۳۸۷ مورد پذیرش قرار گرفته بود از تاریخ ۰۳/۱۲/۱۳۸۷ آغاز شد.
چه کالاهایی در بازار آتی معامله می‌شوند
در حال حاضر در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می‌گیرند، بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به +۵٪ و -۵٪ قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین‌تر از این بازه وجود ندارد، قیمت تسویه قیمتی است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب‌ها محاسبه و اعلام می‌شود و سود و زیان معامله‌گران بر اساس آن سنجیده می شود.
ریسک معاملات آتی
معاملات آتی در کنار جذابیتی که دارند دارای ریسک‌های مالی بالقوه‌ای هستند که برای همه سرمایه‌گذاران مناسب نیست، در معاملات آتی سود و زیان خریدار و فروشنده متقارن است یعنی اگر دارنده موقعیت خرید سود کند لزوما دارنده موقعیت فروش زیان می‌کند، دلیل دیگر ریسکی بودن این بازار اهرمی بودن معاملات آتی است به اینصورت که افراد می‌توانند بیش از سرمایه خود در این بازار سود یا زیان کنند.
مزایای معاملات آتی
پوشش ریسک، به معنی اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف آن حداقل نمودن یا از بین بردن ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمتی است به طور مثال یک کشاورز که نگران کاهش قیمت محصول خود در آینده است با اتخاذ موقعیت فروش می‌تواند خود را نسبت به نوسان قیمت بیمه کند و یا یک تولیدکننده که نگران افزایش قیمت محصولات اولیه در آینده است می‌تواند با اتخاذ موقعیت خرید ریسک و نااطمینانی آینده را کاهش دهد، معاملات آتی امکان استفاده از اهرم مالی را دارد و به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا سود بیشتری را نسبت به سایر بازارها کسب کنند به طوری که یک معامله‌گر می‌تواند با سرمایه اندک معادل کل ارزش دارایی تعهد شده سود یا زیان کسب کند، این معاملات نقدشوندگی بالایی دارند و همان‌طور که گفتیم اتاق پایاپای بورس نقش مهمی در تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده دارد و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله عمل می‌کند.
موقعیت تعهدی فروش و موقعیت تعهدی خرید
کسی که در بورس قرارداد آتی را به فروش می‌رساند و خود را به تحویل دادن دارایی پایه بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معینی در آینده متعهد می‌کند، موقعیت تعهدی فروش اختیار کرده است و اگر فرد تا تاریخ سررسید قرارداد این موقعیت را حفظ کند باید دارایی پایه را تحویل دهد، همچنین فردی که در بورس قرارداد آتی می‌خرد و خود را متعهد به خرید دارایی پایه بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معینی می‌نماید موقعیت تعهدی خرید اختیار کرده است و اگر تا تاریخ سررسید قرارداد این موضع را حفظ کند باید دارایی پایه را خریداری کند.
سررسید قرارداد آتی
تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین می‌شود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین می‌شود امکان انجام معاملات آتی وجود دارد، اگر شما هم مشتاق به یادگیری انواع قراردادهای آتی هستید و قصد سرمایه‌گذاری در بازار قراردادهای آتی را دارید جهت ایجاد یک سرمایه‌گذاری مطمئن و پربازده، می‌توانید از طریق تماس با شماره تلفن 09151678284 با تیم مشاوره اقتصادی و بورسی ما در ارتباط باشید، هدف ما آگاهی بیشتر شما است.
