زمان مطالعه: 5 دقیقه
راه های مختلف ورود پول به زندگی درآمد نام دارند و راه های خروج پول از زندگی هزینه نام دارند، اگر از کل درآمدی که از راه های متفاوت وارد زندگی می شود، کل هزینه ها که از راه های متفاوت از زندگی خارج می شوند را کم کنیم آنچه باقی خواهد ماند بودجه است، که اگر درآمد ما بیشتر از هزینه های ما باشد بودجه ی ما مثبت است، یعنی بعد از مخارج مختلفمان مقداری پول برای ما باقی مانده است، اما اگر هزینه ها بیشتر از درآمد باشد بودجه ما منفی است یعنی بعد از مخارج مختلفمان نتوانستیم که تمام هزینه ها را پوشش دهیم و بعضی از هزینه هایمان را هنوز جواب نداده ایم اما پولمان هم تمام شده است. اگر بودجه ای مثبت باشد که شرایط خوب است و مشکلی نداریم اما اگر بودجه ای منفی باشد باید حتما یک بودجه بندی صحیح صورت گیرد و هزینه ها هم مدیریت شوند تا جوابگوی تمام نیازها باشیم و بودجه ی خود را مثبت کنیم. در واقع تعیین بودجه و بودجه بندی همانند یک نقشه است و به ما می گوید که از لحاظ درآمدی و مالی در کجا هستیم و برای بهتر کردن اوضاع مالی خود باید از چه راه و روشی و در چه جهتی حرکت کنیم، پس تعیین بودجه و بودجه بندی جایگاه بسیار مهمی در ارتقا وضعیت مالی دارد.
برای تشریح بودجه خوب است ابتدا به توضیح مختصری از درآمد و هزینه بپردازیم، درآمد پولی است که از یک راهی وارد زندگی می شود و همه ی انسان ها باید در زندگی درآمدی داشته باشند تا قادر به ادامه ی زندگی باشند، همه ی ما انسان ها در مقابل درآمدی که از راه های متفاوتی کسب می کنیم همیشه هزینه های بیشماری نیز در زندگی داریم، مانند هزینه خوراک و هزینه پوشاک و…که این هزینه ها را باید با همان درآمدی که داریم پوشش دهیم. بودجه نشان می دهد که چه مقدار پول و چه مقدار درآمد داریم و چه هزینه هایی داریم و به ما می گوید که آیا پولمان و درآمدمان کفاف تامین هزینه ها ی مختلفمان و کارهایی را که باید انجام دهیم را می کند یا نمی کند. تقریبا بیشتر استرس و نگرانی ما وقتی بدانیم پولمان را کجا و چقدر باید خرج کنیم و چه مقدار پول برایمان خواهد ماند از بین می رود. در واقع بودجه لیستی از درآمدها و هزینه های ما می باشد و به ما این امکان را می دهد که بتوانیم بر اساس مقدار درآمدی که داریم خرج کنیم و طوری خرج کنیم که بتوانیم هزینه های مختلفمان را پاسخگو باشیم و طوری هزینه هایمان را مدیریت کنیم که با کمبود پول مواجه نشویم، یا به عبارتی حساب دخل و خرجمان را داشته باشیم و بیشتر از درآمدمان خرج نکنیم. برای محاسبه بودجه باید تمام هزینه هایمان را از کل درآمدمان کسر کنیم اگر عدد مثبتی به دست آید یعنی درآمدمان از هزینه هایمان بیشتر بوده است ولی اگر عدد منفی به دست آید یعنی هزینه هایمان بیشتر از درآمدمان بوده است به طور مثال اگر شخصی در یک ماه دو میلیون تومان درآمد داشته باشد و در مقابل یک میلیون تومان هزینه داشته باشد این شخص یک میلیون تومان مازاد بودجه دارد ولی اگر همین شخص دو میلیون تومان هزینه داشته باشد در اینصورت این شخص نه مازاد بودجه دارد و نه کسری بودجه یعنی در واقع تمام درآمدمش را هزینه کرده است و اگر این شخص دو میلیون و پانصد هزار تومان هزینه داشته باشد در اینصورت این شخص با کسری بودجه مواجه می شود یعنی بیشتر از درآمدش خرج کرده است، به همین دلیل اگر حساب درآمد و مخارجمان را داشته باشیم قادر خواهیم بود تا بودجه خود را مدیریت کنیم و طوری هزینه کنیم که با کسری بودجه مواجه نشویم.
همین طور که هر فردی در زندگی از راه های متفاوت درآمد کسب می کند و در مقابل هزینه های مختلفی هم دارد و به عبارتی یک پول ورودی و یک پول خروجی دارد و باید حساب آن ها را داشته باشد یعنی باید حساب بودجه اش را داشته باشد تا با کمبود پول مواجه نشود، همه ی کشورها نیز از راه های مختلف درآمد کسب می کنند و در مقابل این درآمدها هزینه های زیادی هم دارند که مانند بودجه اشخاص، اگر درآمدهای دولت از هزینه های مختلف دولت بیشتر باشد دولت با مازاد درآمد رو به رو می شود و اگر هزینه های دولت بیشتر از درامدهای دولت باشد دولت با کسری بودجه رو به رو خواهد بود و اگر درآمد دولت با هزینه های دولت دقیقا برابر باشد بودجه دولت در توازن خواهد بود، پس هم تمام اشخاص و هم تمام کشورها باید درآمدها و هزینه هایشان را مدیریت کنند تا هیچ وقت با کسری بودجه و کمبود پول مواجه نشوند، پس یعنی مدیریت بودجه هم برای اشخاص و خانوار و هم برای کشور ها نقش بسیار مهمی دارد.
با مدیریت هزینه های مختلف زندگی و با استفاده از مهارت های مالی و هوش مالی قادر خواهیم بود که پولمان را درست و به جا خرج کنیم. با مدیریت درست و صحیح درآمدمان، هم می توانیم هزینه های مختلف زندگیمان را پوشش دهیم و هم با مدیریت صحیح کاری کنیم که با مازاد بودجه مواجه شویم یعنی اینکه کاری کنیم که اگر از درآمدمان تمام هزینه هایمان را کم کردیم مقداری پول برایمان باقی بماند، و با این مازاد درآمدمان قادر باشیم تا در جایی مطمئن و پر بازده سرمایه گذاری کنیم زیرا همانطور که می دانیم سرمایه گذاری باعث افزایش درآمد و دارایی ما می شود و هم اینکه با این مازاد درآمدمان می توانیم اگر بدهی هایی داریم آن ها را پرداخت و تسویه کنیم و بارهای مالی را از روی دوش خود برداریم. پس اگر برای زندگی خود یک لیست بودجه داشته باشیم یعنی لیستی از کل درآمد و هزینه ها داشته باشیم و با مدیریت هزینه ها، سعی کنیم هزینه های غیر ضروری را حذف کنیم و طبق بودجه بندی مان و مهارت های مالی مختلف حرکت کنیم، قادر خواهیم بود گام بزرگی را جهت دستیابی به آینده بهتر اقتصادی برای خودمان و برای فرزندانمان برداریم. همانطور که گفتیم در لیست بودجه اگر از درآمدمان، هزینه هایمان را کم کنیم آنچه می ماند درآمد مازاد است،که هر چه بیشتر باشد بهتر است یعنی پول بیشتری برایمان باقی می ماند که می توانیم مازاد پولمان را یا پس انداز کنیم یا سرمایه گذاری کنیم یا بدهی هایمان را تسویه کنیم. پس اگر هر چه هزینه ها کمتر باشد درآمد مازادمان بیشتر می شود. پس با راهکارهای فراوانی که وجود دارند باید سعی کنیم هزینه هایمان را کاهش دهیم تا از این طریق بتوانیم مازاد درآمد بیشتری داشته باشیم و می توانیم با اختصاص مازاد درآمدمان به یک سرمایه گذاری خوب، درآمدمان را بیشتر و بیشتر کنیم و همین طور تمام دولت های مختلف هم برای مشخص کردن هزینه ها و درآمدهایشان اقدام به تهیه بودجه می کنند تا قادر باشند طبق بودجه بندی و استراتژی هایی مناسب و با بهره گیری از کمک اقتصاددانان طوری حرکت کنند که هزینه های دولت کاهش یابد و مازاد درآمد بیشتری داشته باشند و با اختصاص مازاد درآمد در امور مختلف کشور باعث رشد و توسعه کشور شوند.